In de voetsporen van Hippocrates, Da Vinci en Jung

Rond de 2400 jaar geleden, in de vierde eeuw voor Christus, leefde de Griekse arts Hippocrates. Hij was geboren op het eiland Kos waar je de asclepische traditie had om ziektes te genezen, maar toen hij zijn opleiding af had, ging hij eerst eens rondreizen om te zien hoe de mensen eigenlijk dachten over het onderwerp ziektes genezen.

Tot zijn schrik kwam hij erachter dat er heel veel charlatanisme was, omdat de mensen geloofden dat ziektes werden gebracht door demonen en goddelijke straffen, waar ze doodsbang voor waren. Zijn allergrootste bijdrage aan de medische wetenschap is dan ook het logische denken en het onderzoeken van wat ziek zijn eigenlijk is, hoe je een diagnose kunt stellen, het verloop van een ziekte kunt voorspellen en niet zozeer hoe je die dan eigenlijk geneest. Hij had zoveel te ontdekken dat hij daar niet aan toe kwam.

Innerlijke rust en geluk

In zijn tijd werd het als het hoogste goed gezien en ook als datgene wat je gezond houdt, dat je in balans was met jezelf. Dus dat je ondanks de omstandigheden altijd in harmonie en evenwicht met jezelf blijft. In het oude Grieks heette die toestand ευθυμία – efthymía oftewel innerlijke rust. De filosofische stroming die daar later uit ontstond, heette de Stoá en daar komt woord stoïcijns vandaan, dat onverstoorbaar betekent. Dat is niet gelijk aan wat de stoïsche mensen van toen nastreefden, maar het woord is wel bekend.

Nog wat later kreeg je daarnaast nog een tweede filosofische stroming: dewelke ηδονή nastreefde: idhoní oftewel welbevinden of wellness, zoals we tegenwoordig meestal zeggen. De twee lijken niet heel erg van elkaar te verschillen, maar de hedonisten zou je kunnen vergelijken met mensen van nu, die constant het geluk nastreven. Die iedere impuls die ze van binnenuit hebben, onmiddellijk omzetten in daden, tot en met het doordrijven van hun zin aan toe, om zich maar altijd gelukkig te voelen. Mensen die zo leven, raken gemakkelijk verslaafd aan kopen, ‘leuke dingen doen’ en zijn psychisch niet erg sterk. De mensen die innerlijke rust nastreven, onthaasten liever en doen alles wat ze doen rustig aan. Zij zoeken rust in plaats van te veel indrukken en zijn psychisch een stuk sterker.

Het allermooiste zou zijn als je de twee ideeën, waarvan je ziet dat ze 2000 jaar na dato nog steeds springlevend zijn, met elkaar kon verenigen. Als je alleen innerlijke rust nastreeft, stomp je immers af en als je alleen maar altijd gelukkig wilt zijn, word je horendol. Daarom streven mensen van tegenwoordig er zoveel mogelijk naar om hun leven zo in te richten dat ze het leuk hebben, maar ook rust kennen. Een hele toer in deze oerdrukke tijd, waarin je overspoeld wordt met media, sociale media, gedachten, levensstijlen en meningen van anderen die zichzelf aan je opdringen en stress om daar allemaal aan te kunnen voldoen. Dat komt omdat de maatschappij in z’n geheel streeft naar altijd aan al je impulsen toegeven en mensen daarbij vaak vergeten dat ze ook innerlijke rust nodig hebben. En die levensstijl maakt mensen ziek, vooral van auto-immuunziektes op latere leeftijd. Van die ziektes die artsen heel moeilijk of zelfs niet kunnen vinden, waardoor patiënten ook nog eens niet gesteund worden en alles kwijtraken: hun baan en inkomen, medische steun en soms zelfs hun relatie, gezin, vrienden en familie.

Je ziet dat het 2400 jaar geleden al een hele toer was om een beetje gelukkig te zijn en wat rust in je donder te hebben. Hippocrates onderscheidde vier temperamenten, die hij op een lichamelijke manier in evenwicht met elkaar probeerde te krijgen en die vandaag de dag nog altijd in de antroposofie gebruikt worden: het flegmatische, trage temperament, het sanguïnistische, vrolijke en snelle temperament, het cholerische, prikkelbare temperament en het melancholische, zwartgallige temperament. Hij verbond ieder temperament met één van de lichaamssappen, namelijk in dezelfde volgorde slijm, bloed, gele en zwarte gal. Om deze vier lichaamssappen in evenwicht te krijgen, had hij ideeën voor bepaalde levensstijlen en waar hij ook erg van hield, dat was van rust voorschrijven aan zijn patiënten. Ook vond deze arts voor een aantal ziektes lichamelijke oorzaken, waardoor hij de mensen ervan kon overtuigen niet meer zo bang te zijn voor straffen van de goden en voor demonen.

Vele eeuwen later, in de 16e eeuw na Christus, was er Leonardo da Vinci in Italië, die secties verrichte op overleden mensen. Daardoor ontdekte hij een heleboel feiten over de anatomie en fysiologie van het lichaam van zowel mensen als dieren. Ook bestudeerde hij het bewegingsapparaat van mensen, waardoor hij daar zo zijn theorieën over had, die de medische wetenschap weer stappen verder brachten. Ook hij was weer iemand die mensen ging bekijken, die onderzoek verrichtte om tot nieuwe conclusies en kennis te komen en iemand die om die reden mijn voorbeeld is. Nog weer eeuwen later, in de 20e eeuw was er Carl Gustav Jung in Zwitserland, die de menselijke geest, de psyche, bestudeerde. Hij wist een heel aantal mensen van geestelijke ziektes te genezen en was ook heel open over wat hij níet genezen kreeg. Wat hij deed, was het onderbewuste ingaan en daar trauma’s opzoeken en genezen. Daar werden mensen stukken beter van. Verder is ook Alfred Vogel, eveneens uit het twintigste-eeuwse Zwitserland, mijn grote voorbeeld. In bovenstaande traditie ben ik verdergegaan met zoeken naar hoe je ziektes geneest.

1. 1. Twee hersenhelften en de balans daartussen

Nu naar deze tijd! Mijn man Costas en ik hebben een aantal nog weer verdergaande ontdekkingen gedaan. Zo ontdekten wij bijvoorbeeld dat mensen die niet zo’n sterke linker hersenhelft hebben, niet zo snel gelukkig zijn. Zij zijn geneigd in beperkingen te denken, zich veel zorgen te maken en snel aan emotionele buien onderhevig te zijn. Mensen bij wie de rechter hersenhelft minder goed werkt, zijn altijd happy-de-peppy en denken logisch, maar kunnen niet zo goed ontspannen en genieten. Vervang de vier lichaamssappen door twee hersenhelften, die met elkaar in harmonie dienen te komen en je krijgt mensen die zowel innerlijke rust als een gelukkig gevoel kennen. Costas is een goed voorbeeld van iemand met een sterke rechter hersenhelft: buiig en gevoelsmatig, maar ongenadig geduldig en ik ben een typische linker hersenhelfter: altijd vrolijk en blij, maar ik heb moeite met ontspannen. Alles wat we genezen, moeten we zelf ontdekken.

1. 1. Nog veel meer medische ontdekkingen gedaan door ons

Wat wij tevens ontdekten, was dat niet stress, maar trauma’s en erfelijke factoren de allerdiepste basis van ziekte zijn. En die erfelijke factoren zijn óók weer veroorzaakt door een traumatische ervaring bij een voorouder. Geest en lichaam zijn inderdaad met elkaar verbonden, waarbij je geest oftewel je brein grof gezegd het kantoorgedeelte van je fabriek is: daar wordt van alles besloten en gestuurd. De rest van je lichaam – want je brein is toch ook een lichaamsdeel – is ook weer grof gezegd het machinegedeelte, waar de beslissingen van je brein worden uitgevoerd.

We ontdekten de centra in je hersenen, waar vitaminen, hormonen en andere stoffen je hele lichaam en hersenen worden doorgestuurd en de plekken waar je trauma’s kunt vinden, die nog onverwerkt zijn. Ook ontdekten we de allerbeste manier om trauma’s te verwerken: door in een psychologische oefening de pijn ervan af te halen, waardoor je hersenen de gebeurtenis zelf gaan verwerken en in je geheugen plaatsen. Daarna wordt de gebeurtenis vager gemaakt door je hersenen zelf. Dan heeft die gebeurtenis namelijk geen invloed meer op je leven en word je er niet meer ziek of ongelukkig van. Het cruciale hiervan is dat je je hersenen zélf de herinneringen moet laten vervagen en niet zoals bij het onterecht populaire EMDR of EFT zélf je herinneringen gaan zitten vervagen, zonder ze te verwerken: dan word je júíst ziek.

Niet altijd, maar wel vaak is nóg een diepere oorzaak van ziekte een kwaadwillende persoon die een trauma veroorzaakt. Positieve mensen kijken naar anderen om het mooie in hen te ontdekken, maar negatieve mensen scannen je om te ontdekken waar je ze kunnen pakken. Zij konden duizenden jaren lang wilskracht en een héél arsenaal aan nare methodes gebruiken om anderen ziek en ongelukkig te maken. Eén van de dingen die ze doen, is roddelen en daaraan kun je vet kapot gaan. Overal zetten ze een wig om te zorgen dat je je relatie, je baan, je gezondheid en zelfs je gezin kwijtraakt. Negatieve mensen zijn letterlijk giftig; probeer ze dus te mijden.

Costas is degene die de nieuwe ontdekkingen meestal doet en ik ga dan onderzoeken hoe het in de praktijk werkt. En ik kijk of we nog meer moeten weten om te snappen hoe de nieuwe kennis in elkaar steekt en zo ontdekken we samen van alles. Het is moeilijk en vaak zelfs gevaarlijk om er openlijk over te schrijven, omdat artsen alleen hun eigen manier van in een laboratorium onderzoeken als wetenschap zien en vinden dat wij maar dom zijn omdat wij toevallig geen arts zijn. Wel hebben we Costas’ moeder erbij, die internist is én ook heel van natuurgeneeskunde weet.

Links die je hierover zou kunnen lezen:

Hippocrates van Kos uit de Wikipedia. Ik heb de Griekse versie gelezen, die veel langer is dan de Nederlandse
Heliodromio in het Grieks over de theorieën over gezondheid in het oude Griekenland, in het Grieks
Mijn geheugen van eerdere boeken, internetsites, gesprekken met mensen die hier veel van weten en kennis van mijn school en studie zijn de derde bron voor dit artikel.